Freitag, 20. November 2015

MEHMET GİRAY

Giray prenslerinin hayatı genelde çok serüvenli geçmiştir. Osmanlı Şehzadelerinin hayatı ise Sultan I. Süleyman döneminden sonra artık iyice basitleşmeye başlamıştır. Özellikle III. Mehmet'ten sonra gelen Kafes-Sistemi ile Şehzadeler artık bir hapis hayatı yaşamışlardır. Altın Kafes tabiri bu zavallı Şehzadeler için geçerlidir, çünki hemen bütün hayatları sıkı kontrol altında tutulan bir dairede geçmiştir.
Ama Giray prensleri aslında özgürdü ve kardeş katli de olmadığından çok kalabalık bir Hanedandı.

Şahin Giray'ın ağabeyi Mehmet Giray'ın hayatına dair edindiğimiz bilgileri burada paylaşmak istiyorum.

1583 senesinde, babası II. Saadet Giray'ın sürgünde bulunduğu Kumuk bölgesinde dünyaya geldi. Kendisiyle beraber 6 kardeşlerdi, büyükten küçüğe:

  1. Devlet, d.1581 - ö.1601
  2. Taybike Hatun, d.1582 - ö. 1650 civarı
  3. Mehmet, d. 1583 - ö. 1629
  4. Şahin, d.1584 - ö.1641
  5. Taçlı Kumruşah Hatun, d.1586 - ö.1638
  6. Bayla Hatun, d.1587 - ö.1635

Bu sonuncusu İstanbul'da Saray'da yaşamış ve 1635 senesinde Üsküdar'da ölmüş. Söylentilere göre Bayla Hatun ağabeyi Mehmet Giray'ı Yedikule'den çıkartılması için Sultan I. Ahmet'e müracaat etmiş. Padişah red edince de ağabeyinin Hapishaneden kaçmasını sağlamış. Bu olay üzerine Bayla Hatun'da Saray'a kapatılmış ve uzun seneler Mehmet ve Şahin Giray kardeşlere karşı rehine kalmış. Ama ağabeyi Mehmet Giray 1629 yılında öldürülünce Sultan IV. Murat insaf edip Bayla Hatun'u serbest bırakarak Üsküdar'da bir köşk hediye etmiş ve orada refah içinde yaşayıp ölmüş.

Mehmet Giray'ın ağabeyi Devlet Giray 1601 yılında kuzeni II. Gazi Giray öldürmek için bir plan hazırladı. Ama planı ortaya çıktı ve Devlet Giray idam edildi. Bu olay üzerine Mehmet Giray İstanbul'a kaçtı. Kardeşi Şahin Giray'da Çerkes topraklarına sığındı.

Mehmet Giray İstanbul'a varmasından sonra III.Mehmet bunu Yedikule Zindanlarına attı. Burada tam 7 sene mahkum kaldı. 1608 yılında I.Ahmet, Mehmet Giray'ı o sırada Kırım Hanı olan I.Selamet Giray'a teslim etti. Mehmet Giray Kırım'a varmasından sonra Kırım Hanın emriyle Çerkes Prensi Mudar Alkasov'un kardeşi Prenses Şamset Kamer Hatun'la evlendirildi. Bir sene sonra tek oğlu Ahmet Giray dünyaya geldi.
Bu sırada kardeşi Şahin Giray'da Çerkes topraklarından ailesiyle beraber Kırım'a döndü. Böylece Mehmet ve Şahin gene bir araya gelmiş oldu. İkiside yeni bir entrika kurgulayıp 1609 yılında kuzenleri I.Selamet Giray'ı öldürmek istediler. Ama bu planlarıda ortaya çıktı. Mehmet ve Şahin aileleriyle Çerkes topraklarına kaçtılar. Oradan Mehmet deniz yoluyla Bucak'a gitti.  

Mehmet Giray 1614 yılında tekrar Osmanlıların eline düştü ve ailesiyle İstanbul'a getirildi. Eşi Şamset Kamer Hatun, beş yaşındaki oğlu Ahmet, üç yaşındaki kızı Nefise Hatun Saraya alınıp Mahfiruz Sultan himayesine verildiler. I.Ahmet asi Mehmet Giray önce Yedikule'ye ama Mahfiruz Sultan'ın yalvarmalarından sonra Rodos'a sürgün edildi. Ama ailesi İstanbul'da Saray'da tutuldu. 

Sultan I.Ahmet'in ölümünden ve I.Mustafa'nın tahttan indirilmesinden sonra II.Osman padişah olunca Mahfiruz Sultan, Ana-Kraliçe olarak Mehmet Giray'ın ailesini Rodos'a yanına gönderdi. 

Mehmet Giray ve ailesi 1623 yılında nihayet serbest bırakıldı ve Kırım Hanı oldu. Derhal ailesiyle Kırım'a döndü ve kardeşi Şahin Giray ve ailesinin İran'dan dönmelerini sağladı. Fakat Kösem Sultan, Mehmet ve Şahin Giraylardan nefret ettiği için derhal Mehmet Giray'ı Kırım tahtından indirilmesi için Bahçesaray'a asker gönderdi ve Canıbey Giray'ı Kırım Hanı yaptı. Bu sırada Şahin Giray'da politik bir hamle ile dul ve Canıbey Giray'ın annesi Çerkes prensesi olan Durbike Hatun'la evlendi. 

Auğustos 1624 tarihinde Mehmet ve Şahin kendilerine sadık askerleri ve Kazak ve Çerkes prenslerinin gönderdikleri kuvvetlerle Osmanlı Ordusuna karşı savaştılar. Osmanlılar savaşı kaybedince Kırım Hanı Canıbey Bahçesaray'dan kaçtı. Mehmet Giray kuzeni Canıbey'i öldürmek istiyordu ama Şahin Giray'in üçüncü eşi ve Canıbey'in annesi Durbike Hatun yalvar yakar bunu engelledi. Savaştan sonra Mehmet Giray Bahçesaray'da tekrar Kırım tahtına oturdu.

Mehmet Giray Kırım Hanı olarak Krım'ı Osmanlı egemenliğinden çıkartmak ve özgür bir devlet haline getirmek istiyordu. 1624 ve 1628 yılları arasında Kırım, Mehmet Giray'ın hükümdarlığıyla özgür bir devlet oldu. 

Ama İstanbul'da Kösem Sultan'da rahat durmuyordu. Entrikalarla Mehmet Giray'ı tahttan indirmek istiyordu. Ukraynalı Kazakları Mehmet Giray'a karşı kışkırtarak bunların Kırım'a saldırmalarını sağladı. 
Kazaklar 1628 yılında Mehmet Giray'ı ellerine geçirdiler ve mahkum ettiler. Kardeşi Şahin Giray ailesiyle tekrar Çerkesya'ya kaçtı. Ama Mehmet Giray'ın ailesini yanında götüremedi. Böylece Mehmet Giray'ın eşi Kamer Hatun, oğlu Ahmet Giray, kızları Nefise, Cansaray ve Kumru-Hansuret Kefe Kalesin de tutuklu kaldılar.

Mehmet Giray Ukraynalı Kazakların elinde mahkum tutulurken 1629 yılında öldürüldü. Cenazesi Bahçesaray'a gönderilip Hansaray'da ki Türbe'ye defn edildi.

Mehmet Giray'ın soyu oğlu Ahmet Giray'dan devam ediyor.



Değerli bilgilerini bizimle paylaştıkları için Giray Hanedan üyeleri Sn. Ahmet Giray ve Sn. Selim Giray'a çok teşekkür ederiz.

Keine Kommentare:

Kommentar veröffentlichen