TARİH ARAŞTIRMALARI HAKKINDA

Ender bir tarihci ve aydın bir insan olan Sayın Gräfin (Kontes) Natalia von Anrep, araştırmaları ile devrim yarattı diyebiliriz. Çünki şimdiye dek hiç bir tarihcinin başaramadığını başardı, yılmadan senelerce Mahidevran Sultan'ın hayatını araştırdı ve belgelerle ifşa etti.

Şimdi tarih camiasında'da bazı sözde tarihciler bu büyük başarıyı kendileri elde edemediklerinden Kontes von Anrep'i kıskanıyorlar. Bizde bu zayıf karakterli insanları şiddetle kınıyoruz.

Aynı Koleksiyoncular gibi ellerinde tuttukları belgeleri dercetmeyerek dünya ile paylaşmak istemeyen sözde tarihci veya araştırmacı ne yazık ki çok fazla. Bu şekilde kendilerini üstün hissetmek ve ellerinde tuttukları tarihi vesikalar sayesinde güya söz sahibi olduklarını düşünen pek çok karaktersiz var. 

Tarih ancak belgeler sayesinde ifşa edilir ve belgelere dayanmayan bilgileri ciddiye almak çok yanlış olur! Biz şimdiye dek belgeye dayanmayan hiçbir bilgi paylaşmadık, bu yüzdendir ki Osmanoğullarına kız vermiş aileler bizimle irtibata geçiyor! Pek çok tarihci, araştırmacı ve medyacılarla görüşüyoruz ve bize olan itimadları tamdır. Buda göz ardı edilemez ve ciddiyetini muhafaza eden bir hakikattır!

Kontes von Anrep'in senelerce süren araştırmasını takdir etmek lazım değil farzdır! Çünki bir Padişah eşi hakkında 397 sayfalık bir biyografi yazmak herkesin harcı değildir. Bunuda unutmayalım. Şimdi bile Kösem Sultan'la alakalı kitapların çoğunluğu (Romanlar hariç) 190 sayfayı geçmiyor. Birtek Sn. Özlem Kumrular'ın değerli eseri istisnadır!

Burda rekabet söz konusu dahi edilmemesi lazım! Çünki akademik çalışmalar diğer akademisyenlere nispet etmek için yapılmıyor veya yapılmaması lazım. Ciddi bir akademik proje her zaman objektiftir! Başka türlü olması imkansızdır! Çünki akademik çalışmalar taraflı olduğunda ciddiyetini ve gerçekliğini kaybeder! 

Türkiye de Tarih araştırmaları aslında son 10 sene zarfında arttı diyebiliriz. Özellikle Harem hakkında araştırmaların artması gerçekten şahane bir yenilik. 

Doğu Tarihciliğin (Şarkiyatcılık) temeli Türkiye de veya başka bir doğu ülkesinde değildir! Bunu konu uzmanı dışında kimse bilmez. Osmanlı Tarihciliği (Osmanistik) veya daha doğrusu Oryantalistik  (Orientalistik) Almanya - Avusturya'da vücuda gelmiştir! İlk Osmanlı tarihcilerinden biri de Avusturyalı Joseph von Hammer-Purgstall'dır.  

Doğu Tarihi bölümleri 19.YY'da Alman Üniversitelerin de açılmıştı. Münih, Nürnberg ve Freiburg Üniversiteleri bunlardan sadece bir kaç tanesidir. Türklerden önce Avrupalılar Türk tarihini araştırmaları insanları düşündürmesi lazım! 

Türkiye de Cumhuriyetin gelmesinden sonra Osmanlı-Türk Tarihi derinden araştırılmaya başlandı. İşte o zaman ender Türk tarihcilerden:

• İsmail Hami Danişmend
• Ahmet Refik Altınay
• İsmail Hakkı Uzunçarşılı
• Çağatay Ulusoy
• Yılmaz Öztuna
• Mehmet Fuat Köprülü
• Reşat Ekrem Koçu

meydana çıktılar. Temennimiz: daha nice ciddi ve objetif araştırmalar yayımlanır ve tarihimiz aydınlanır. Özellikle Osmanlı Harem'inin ifşa edilmesini diliyoruz.

IV.MEHMET'İN EŞLERİ VE ÇOCUKLARI

Deli İbrahim'in en büyük oğlu IV.Mehmet çok çalkantılı bir devir de Osmanlı tahtına henüz 6 yaşında çıkmıştı. Bu yüzden devlet işleriyle başta babaannesi Kösem Sultan ilgileniyordu, ama zamanla annesi Turhan Sultan'da devlet işlerine karışmaya başlayınca, Kösem Sultan torunu IV.Mehmet'i öldürtmek istedi.

Şans eseri Sarayın Baş Hazinedarı ve Kösem Sultan'ın sadık nedimesi Arnavut Meleki Hatun'un suikastı Turhan Sultan'a ifşa etmesi üzerine IV.Mehmet hayatta kalabildi.

Kösem Sultan torununu öldürme planları yüzünden feci şekilde öldürülmesinden sonra Turhan Sultan devleti yönetmeye başladı.

IV.Mehmet şair ruhlu bir padişahtı. Avcılığı ve Seyahat etmeyi çok seviyordu, bu yüzden kendisine Avcı lakabı verilmişti. Saltanatı sırasında hem maiyeti hem de ailesiyle beraber pek çok seyahate çıkmıştır ve Osmanlı tarihinde en çok gezen Hükümdardır. Ayrıca Topkapı Sarayına nispeten daha çok Edirne Sarayında oturduğundan Edirne'yi Taht Şehri yapmıştır ve ondan sonra gelen 3 padişahta aynısını uygulamıştır. Bu şekilde Edirne 1703 senesine kadar Taht Şehri olarak kalmıştır.

IV.Mehmet'in fiziki hakkında ki bilgiler şöyledir: Orta boylu, kumral saçlı, burnu kemerli, ela gözlü ve buğday tenli. Avcılığa olan hayranlığı yüzünden gayet güçlü, dinamik ve sportif bir vücuda sahipti.

IV.Mehmet'in eşleri:

1. ''Emetullah Verzizzi'' Mehpare Rabia Gülnüş (Resmo, Girit 1646 - Edirne Sarayı, 6.11.1715) İtalyan. Asıl adı Emetullah. Resmo'da italyan asilzadesi olan Verzizzi ailesindendi. Çocukken Sadrazam Deli Hüseyin Paşa tarafından esir edilerek Turhan Sultan'a hediye edildi. Turhan Sultan Emetullah Verzizzi'yi özel yetiştirip oğluyla 1661 yılında evlendirdi. Çocukları: II.Mustafa, III.Ahmet ve Hatice Sultan annesi. İki padişah annesi olduğundan Osmanlı tarihinde ender bir yeri vardırki benzeri birtek Kösem Sultan'dır. Fiziki özellikleri: Esmer, düz siyah saçlı ve siyah gözlü, orta boylu, etine dolgun.
2. Afife Haseki (ö. Eski Saray, 1695). Çerkes. Şaire. Akrabası Çerkes Osman Paşa. Kumral, uzun boylu, mavi gözlü.
3. Rabia Haseki. Şaire. (ö. Edirne Sarayı, 1702)
4. Kaniye Haseki (ö. Eski Saray, c.1720) Abaza. Kumral, yeşil gözlü. Şaire.
5. Siyavuş Haseki (ö. Eski Saray, 1724)
6. Gülbeyaz Hatun (İkbal). 
7. Rukiye Hatun (Baş Odalık) (ö. Eski Saray, 1711). Arnavut. Kardeşi Beratlı Ahmet Ağa.
8. Cihanşah Hatun (Baş Gözde)
9. Dürriye Hatun (Gözde)
10. Nevruz Hatun (Gözde) (ö. 1718) 

IV.Mehmet'in çocukları, anneler parantez içinde belirtilmiştir:

1. Hatice Sultan (1663 - 9.5.1743) (Emetullah Verzizzi)
2. II.Mustafa (5.6.1664 - 30.12.1703) (Emetullah Verzizzi)
3. Şehzade İbrahim (1665 - 1666) (Afife)
4. Ümmi Sultan (1668 - 1670) (Rabia)
5. Emetullah Ümmi Sultan (1670 - 13.12.1700) (Kaniye)
6. III.Ahmet (31.12.1673 - 1.7.1736) (Emetullah Verzizzi)
7. Şehzade Bayezid (1.1.1679) bir kaç gün yaşadı. Edirne Sarayında öldü. (Rabia)
8. Fatma Sultan (1680 - 6.12.1700) (Afife)
9. Şehzade Bayezid (1.1.1679) bir kaç gün yaşadı, Edirne Sarayında öldü. (Kaniye)
10. Şehzade Süleyman (13.2.1681 - 1685) (Siyavuş)
11. Şehzade ? (Rabia)
12. ? Sultan (Siyavuş)
13. ? Sultan (Gülbeyaz)
14. Şehzade ? (Kaniye) 

Kaynakca:

• Yılmaz Öztuna: Devletler ve Hanedanlar - Cilt 2, 1989 Ankara
• Çağatay Uluçay: Padişahların Kadınları ve Kızları, 1992 Ankara
• Ziya Nakkaşoğlu: Osmanlı Hanedanı Kronolojisi (Madame Aglaie d'Auguier Arşivinden)
• Celal Temrukoğlu: Osmanoğulları'nın Seceresi (Şivekar Temrukoğlu'nun Arşivinden) 
• Leslie Peirce:  The Imperial Harem, 1993 Oxford
• Antony D. Alderson: The structure of the Ottoman Dynasty, 1982 

KIRIM HANI I. MENGLİ GİRAY'IN ÇOCUKLARI

Yavuz Sultan Selim'in kayınpederi I.Mengli Giray'ın kaç tane eşi ve çocuğu vardı? Değişik tarih kaynaklarına göre I.Mengli Giray'ın eşleri ve çocuklarının listeleri ilk defa detaylıca yayımlanıyor.

I.Mengli Giray'ın 3 nikahlı eşi vardı. Burada özellikle nikahlı yazıyoruz, çünki Osmanlı Sarayına karşı Kırım Sarayı Cariye ilişkilerini tasvip etmediğinden resmi evlilikler yapıyorlardı. Bu çok önemli bir husustur!

I.Mengli Giray'ın eşleri:

1. Şayan Sultan Seceutova (Prens Yadigar Seceutov kızı)
2. Mahdum Sultan Çerkasskaya (Çerkes Kralı İnarmaz Çerkasski kızı)
3. Nur Sultan Mangutova (Tatar prensi Timur Bey Mangutov kızı)

I.Mengli Giray'ın çocukları:

1. I.Mehmet Giray (1465 - 1523)
2. Ahmet Giray (ö.1519)
3. Cevher Sultan (ö.1521)
4. Süğlün Sultan (ö.1534) ⚭ Çerkes Prensi Boletuko
5. Burnaş Giray (ö.1512/15)
6. Nazcan Sultan (1472 - 1528) ⚭ Prens İdar Çerkasski
7. Hansuret Sultan (1474 - 1547) ⚭ Tatar Prensi Taşkın (rusca Daşkin)
8. Fetih Giray (ö.1510)
9. Ayşe Sultan (1475 - 1538) ⚭ Sultan I.Selim
10. Melekhan Sultan (1476 - 1532) ⚭ Şehzade Mehmet bin II.Bayezid
11. I.Saadet Giray (1491 - 1538)
12. Mübarek Giray (ö.1516/1517)
13. Fatma Sultan (ö.1513)
14. Hatice Pürtunak Sultan (ö.1515)
15. I.Sahib Giray (1501 - 1551)
16. Mahmut Giray (ö.1516)

RÜSTEM PAŞA'NIN RESMİ

Kanuni Sultan Süleyman'ın damadı ve Mihrimah Sultan'ın eşi Rüstem Paşa'nın şimdi Hırvatistan'da yaşayan akrabalarından Sn. Milan Opukoviç bize akrabası Rüstem Paşa'nın resmini gönderdi. Kendilerine bu yolla çok teşekkür ederiz.

Rüstem Paşa aslen Hırvat olup Opukoviç ailesine mensuptu.

Rüstem Paşa Opukoviç, ca.1555

OSMANLI SARAYINDA HAREM TEŞKİLATI

Osmanlı Sarayında ki Harem teşkilatı nasıldı?

Osmanlı Sarayında Haremin teşkilatma süreci devirleri göre değişmektedir.

II.Bayezid'den sonra Harem şekillenmeye başlamıştır, ama asıl teşkilatlanması I.Süleyman'dan itibaren başlar.

Harem hirerarşisi genelde şöyleydi:

1. Valide Sultan
2. Baş Haseki (sonra Baş Kadın)
3. diğer Hasekiler (sonra Kadınefendiler)
4. Kızlar Ağası (Darüssade Ağası)
5. Kethüda Kadın (Baş Hazinedar)
6. Hünkar Kalfaları (Hazinedarlar)
7. Hasekilerin Baş Kalfaları
8. Bölüm Kalfaları
9. Oda Kalfaları
10. Hizmetçi Harem Ağaları ve Kalfalar

Bu sistem genel yapısıyla 1909 yılına kadar devam etti, yanlız 18.YY'da İkbal ve Gözde rütbeleri dahil edildi. Bunlar Hasekilerden sonra gelirlerdi.

1909 yılında Harem ilga edildi. Artık Meşrutiyet devri başlamıştı. Resmen Harem mevcut olmamasına rağmen Sultan V.Mehmet Reşat ve VI.Mehmet Vahdettin'in Haremleri vardı, fakat bu Haremler eski devirlerde olduğu gibi değildi. V.Mehmet'in Haremi yaklaşık 200 kişilikti. VI.Mehmet'in ise Haremi çok daha küçük olmakla beraber 1922 yılında Vahdettin yurdu terk ettiğinde Harem de 120 Harem mensubu bulunuyordu. Bu 120 kişinin bir kısmı Feriye ve Dolmabahçe Sarayına gönderildiler. Cumhuriyetin ilanından sonra saraylardan çıkartılan Harem mensubatı sefalet içinde öldüler.

Son ölen Padişah eşi Nevvare ve Nimet Hanımlardır. Her ikisi de VI.Mehmet'in eşleri olup ikinci evlilikler yapmışlardı. Enteresan olan her iki hanımda aynı sene 1992 yılında öldüler.

Son ölen Hazinedar Kalfası Gülzemin Hanım 2000lerin başında 90 küsür yaşında öldü. 

Son ölen Padişah Sarayı mensubu ise Mülkücihan Hanım olup 2003 yılında 90 yaşını aşmış halde öldü.

OSMANLI SARAYINDA İSİM DEĞİŞTİRME ADETİ

Osmanlı Sarayında Devşirme Sisteminin yapılanmasından sonra İsim değiştirme adeti de hayata geçmiş oldu. 

Devşirilen erkeklerde isimler genelde: Mehmet, Hasan, Ahmet, Mustafa, İbrahim, Davut, İsmail vs. gibi isimler tercih ediliyordu.

Kadınlarda ise yaygın müslüman isimler olan Ayşe ve Fatma yerine Farsii ve Arap karışımı isimler yoğundu. Bu isimler Hareme alınan kızların fiziki özellikleri veya kabiliyetlerine göre seçiliyordu. Örnek çok güzel bir kız ise Dilber ismi verilirdi.

Harem kadınlarına Fars kökenli isimler verilmesi Kanuni devrinde başlar. Zaten Kanuni ile beraber Harem de büyümektedir. Ama özellikle III.Murad'tan itibaren artık Cariyelerin isimleri genelde Fars kökenlidir.

Fakat bazı Harem kadınlarında Farsi isimlerinin yanısıra Fatma, Ayşe, Hatice gibi isimlerde bulunmaktadır. Peki bu kadınların neden iki ismi vardı? Bakın Tarihci Dimitri Kandemir bunu nasıl açıklamış:

Hareme giren kızların isimleri değiştiriliyor ve güzelliklerine veya meziyetlerine nazaran bir isim seçiliyor. Fakat Padişahın kadınlarının isimleri genelde iki tanedir. Mesela Hatice ismi, islam peygamberi Muhammet'in ilk eşinin ismidir ve Padişahın bu ismi taşıyan Hasekisinin ilk zevcesi veya gözde zevcesi olduğunu gösterir. Ama bazı Hasekilerin Hatice isimleri ise gerçek adlarıdır. Ayşe, Fatma, Emine gibi isimleri taşıyan Hasekiler doğuştan müslüman ve Padişahın nikahlı zevceleridirler.

Bu çok önemli gerçeği maalesef çoğu tarihci göz ardı etmiş ve incelememiştir. Gerçekten Padişah kadınlarının isimlerine dikkat etmek şart!

ŞİVEKAR SULTAN'IN RESMİ

I.İbrahim'in nam salmış eşlerinden olan Şivekar Sultan'ın resmini bize akrabası Sn. Arus MacCampbell gönderdi. Kendisine bu yolla çok teşekkür ederiz.

Ayrıca bize detaylı bir yazı gönderen Sn. Arus MacCampbell akrabası Şivekar Sultan hakkında değerli bilgiler verdi:

Şivekar Sultan İstanbul'un zengin Ermeni tüccarlarından Aruşan Efendi'nin kızı olarak 1625 yılında İstanbul'da dünyaya gelmiş. Sultan İbrahim'le 1645 yılında evlenmiş ve üç çocukları olmuş. Ama oğulları çocukken ölmüş. Birtek kızı ergenlik yaşına ulaşmış. Padişah tarafından kendisine Eyüp'te güzel bir Saray hediye edilmiş. Ayrıca Rumeli de üç köy ve daha başka emlaklarda verilmiş. Erkek kardeşleri Vasak Efendi ve Zaven Efendi ihtida edip Saray'da vazifelendirilmişler. Zaven Efendi Hasan ismini alarak Baltacılar arasına dahil edilmiş. Şivekar Sultan özellikle bu kardeşini çok kayırmış ve yüksek makamlara gelmesini sağlamış.

Sultan İbrahim Şivekar Sultan'la evlendiğinde kendisine birden 20.000 Altın vermiş. 

I.İbrahim'in 1648 yılında tahttan indirilip öldürülmesinden sonra Eski Saraya gönderilmiştir. Erkek kardeşleri de sürgün edilmişlerdir. Şivekar Sultan 1693 yılında Eski Saray'da ölmüştür.

Değişik kaynaklara göre çok şişman olduğu söylenen Şivekar Sultan 120 kg ve hatta 140 kg  olduğu söyleniyor. Ayrıca akrabasının verdiği bilgiler doğrultusunda siyah saçlı, açık kahve rengi gözlü ve buğday tenliymiş. Boyu uzunmuş. Başında yakut taşlı bir taç takarmış. İbrahim'le evlendiğinde padişah ona zümrüt taşlı bir yüzük hediye etmiş. İstanbullu Ermenileri çok desteklemiş ve halkı için çok para vakfetmiş.

Şivekar Sultan c.1647